Το μάθημα αυτό εισάγει τους/ις φοιτητές/τριες στους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι σε διάφορα κοινωνικο-πολιτισμικά περιβάλλοντα συμμετέχουν στην οικονομική δραστηριότητα, προσφέροντάς τους παράλληλα μια κριτική ανάγνωση των βασικών παραδοχών για την οικονομία. Η οικονομική συμπεριφορά δεν είναι απομονωμένη από τους άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής και, ως εκ τούτου, οι τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι παράγουν, ανταλλάσσουν και καταναλώνουν αγαθά και υπηρεσίες είναι ενσωματωμένοι σε κοινωνικούς, πολιτισμικούς και πολιτικούς θεσμούς. Έχοντας αυτό ως αφετηρία, το πρώτο μέρος του μαθήματος θα εξοικειώσει τους φοιτητές με τις διάφορες θεωρητικές διαμάχες και προσεγγίσεις που διαμόρφωσαν τον κλάδο της οικονομικής ανθρωπολογίας. Στο δεύτερο μέρος, το μάθημα θα δώσει έμφαση σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών φαινομένων από όλο τον κόσμο με στόχο να αποτυπώσει την ποικιλομορφία των συστημάτων παραγωγής, ανταλλαγής και κατανάλωσης. Καθ’ όλη τη διάρκεια του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα έρθουν σε επαφή με ανθρωπολογικές και εθνογραφικές μελέτες και προσεγγίσεις που πραγματεύονται θέματα όπως το δώρο, η ιδιοκτησία, το χρήμα, η αξία, το χρέος, οι άτυπες οικονομικές πρακτικές, η ηθική και ο καταναλωτισμός. Μέσω αυτών, οι φοιτητές/τριες θα κατανοήσουν ότι η οικονομική ανθρωπολογία ασχολείται με ζητήματα που αφορούν όχι μόνο στην ανθρωπολογία ή στην οικονομική επιστήμη, αλλά και στην ίδια την ανθρώπινη φύση, διότι μεταξύ των ερωτημάτων που θέτει είναι το πώς οι άνθρωποι λαμβάνουν αποφάσεις και πώς οι αποφάσεις αυτές επηρεάζονται τόσο από προσωπικούς, όσο και από θεσμικούς παράγοντες.
Mαθησιακά Aποτελέσματα:
Το μάθημα στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητών/τριών με την ανθρωπολογική μελέτη της οικονομικής ζωής. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα:
– έχουν εξοικειωθεί με την ιστορία, θεωρία, ορολογία και μέθοδο της οικονομικής ανθρωπολογίας
– έχουν αποκτήσει συνείδηση της πολιτισμικής ποικιλομορφίας της οικονομικής ζωής
– μπορούν να αναγνωρίζουν και να αναλύουν προβλήματα της σύγχρονης οικονομικής ζωής
– έχουν μάθει να αναζητούν βιβλιογραφικές αναφορές και να επεξεργάζονται ιστορικές και εθνογραφικές πληροφορίες/δεδομένα
Γενικές Ικανότητες: Το μάθημα αποσκοπεί:
– στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης
– στην ανάπτυξη της ικανότητας να διακρίνονται τα γεγονότα από τις απόψεις
– στην προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
– στην αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
στο σεβασμό στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
Εγχειρίδια (Εύδοξος):
- Narotzky, Suzana. 2007. Οικονομική Ανθρωπολογία: Νέοι Προσανατολισμοί. Αθήνα: Σαββάλας.
- Wilk, R. Richard. & Lisa C. Cliggett. Οικονομία και Πολιτισμός: Αρχές Οικονομικής Ανθρωπολογίας. Αθήνα: Κριτική.
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
- Addo, P.-A., and N. Besnier. 2008. “When Gifts Become Commodities: Pawnshops, Valuables, and Shame in Tonga and the Tongan Diaspora.” Journal of the Royal Anthropological Institute 14(1): 39-59.
- Alexander, J., and P. Alexander. 1991. “What’s a Fair Price? Price-Setting and Trading Partnerships in Javanese Markets.” Man (N.S.) 26(3): 493-512.
- Caldwell, M.L. 2004. “Domesticating the French Fry: McDonald’s and Consumerism in Moscow.” Journal of Consumer Culture 4(1): 5-26.
- Cashdan, E. 1989. “Hunters and Gatherers: Economic Behavior in Bands.” In Economic Anthropology, by S. Plattner, 21-48. Stanford, CA: Stanford University Press.
- Fanselow, F.S. 1990. “The Bazaar Economy or How Bizarre is the Bazaar Really?” Man (N.S.) 25(2): 250-265.
- Fehérváry, K. 2002. “American Kitchens, Luxury Bathrooms, and the Search for a ‘Normal’ Life in Postsocialist Hungary.” Ethnos 67(3): 369-400.
- Geertz, C. 1978. “The Bazaar Economy: Information and Search in Peasant Marketing.” American Economic Review 68(2): 28-32.
- Godelier, M. 1977. Perspectives in Marxist Anthropology. Cambridge: Cambridge University Press. [Ch. 1: “Anthropology and Economics,” 15-62.]
- Graeber, D. 2014. Debt: The First 5,000 Years. Brooklyn, NY: Melville House Publishing. [Ch.1: “On the Experience of Moral Confusion,” 1-19.]
- Gregory, C.A. 2012. “On Money Debt and Morality: Some Reflections on the Contribution of Economic Anthropology.” Social Anthropology 20(4): 380-396.
- Hann, C., and K. Hart. 2011. Economic Anthropology: History, Ethnography, Critique. Cambridge & Malden, MA: Polity. [Ch. 1: “Introduction: Economic Anthropology,” 1-17.]
- Hann, C., C. Humphrey, and K. Verdery. 2002. “Introduction: Postsocialism as a Topic of Anthropological Investigation.” In Postsocialism: Ideals, Ideologies and Practices in Eurasia, by C. M. Hann, 1-28. London and New York, NY: Routledge.
- Hann, C.M. 1993. “From Production to Property: Decollectivization and the Family-Land Relationship in Contemporary Hungary.” Man (N.S.) 28(2): 299-320.
- Hann, C.M. 2015. “Property: Anthropological Aspects.” In International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Vol. 19, by J.D. Wright, 153-159. 2nd edition. Oxford: Elsevier.
- Hart, K. 1983. “The Contribution of Marxism to Economic Anthropology.” In Economic Anthropology: Topics and Theories, by S. Ortiz, 105-144. Lanham, MD, New York, NY, and London: University Press of America/Society for Economic Anthropology.
- James, D. 2014. “‘Deeper into a Hole?’ Borrowing and Lending in South Africa.” Current Anthropology 55 (S9): S17-S29.
- Johnson, A. 1989. “Horticulturalists: Economic Behavior in Tribes.” In Economic Anthropology, by S. Plattner, 49-77. Stanford, CA: Stanford University Press.
- Ledeneva, A. 2008. “‘Blat’ and ‘Guanxi:’ Informal Practices in Russia and China.” Comparative Studies in Society and History 50(1): 118-144.
- Ledeneva, A. et al. (ed.) 2018. The Global Encyclopaedia of Informality: Understanding Social and Cultural Complexity, Vol. 1. London: UCL Press. [Selected essays from Section 1: “Neither Gift nor Commodity: The Instrumentality of Sociability,” 35-124.]
- Lyon, S. 2007. “Maya Coffee Farmers and Fair Trade: Assessing the Benefits and Limitations of Alternative Markets.” Culture & Agriculture 29(2): 100-112.
- Malinowski, B. 1920. “Kula; The Circulating Exchange of Valuables in the Archipelagoes of Eastern New Guinea.” Man 20(51): 97-105.
- Malinowski, B. 1921. “The Primitive Economics of the Trobriand Islanders.” Economic Journal 31(121): 1-16.
- Mauss, M. [1950] 2002. The Gift: The Form and Reason for Exchange in Archaic Societies. Translated by W.D. Halls. London & New York, NY: Routledge Classics. [“Introduction,” 1-9; Ch. 1: “The Exchange of Gifts and the Obligation to Reciprocate (Polynesia),” 10-23.]
- Mintz, S.W. 1985. Sweetness and Power: The Place of Sugar in Modern History. London: Penguin Books. [“Introduction,” xv-xxx; Ch.1: “Food, Sociality, and Sugar,” 3-18.]
- Moberg, M. 2014. “Certification and Neoliberal Governance: Moral Economies of Fair Trade in the Eastern Caribbean.” American Anthropologist 116(1): 8-22.
- Peebles, G. 2010. “The Anthropology of Credit and Debt.” Annual Review of Anthropology 39: 225-240.
- Pine, F. 2002. “Dealing with Money: Zlotys, Dollars and Other Currencies in the Polish Highlands.” In Markets and Moralities: Ethnographies of Postsocialism, by R. Mandel and C. Humphrey, 75-97. Oxford and New York, NY: Berg.
- Polese, A. 2008. “‘If I Receive It, It Is A Gift; If I Demand It, Then It Is A Bribe’: On the Local Meaning of Economic Transactions in Post-Soviet Ukraine.” Anthropology in Action 15(3): 47-60.
- Reno, J. 2011. “Your Trash is Someone’s Treasure: The Politics of Value at a Michigan Landfill.” Journal of Material Culture 14(1): 29-46.
- Sahlins, M. 1974. Stone Age Economics. London: Tavistock Publications. [Ch. 5: “On the Sociology of Primitive Exchange,” 185-230.]
- Ssorin-Chaikov, N. 2000. “Bear Skins and Macaroni: The Social Life of Things at the Margins of a Siberian State Collective.” In The Vanishing Rouble: Barter Networks and Non-Monetary Transactions in Post-Soviet Societies, by P. Seabright, 345-361. Cambridge and New York, NY: Cambridge University Press.
- Tsing, A. 2013. “Sorting Out Commodities: How Capitalist Value is Made Through Gifts.” HAU: Journal of Ethnographic Theory 3(1): 21-43.
- Verdery, K. 1996. What Was Socialism, and What Comes Next? Princeton, NJ: Princeton University Press. [Ch. 1: “What was Socialism, and Why Did It Fall?” 19-38.]
- Wilk, R.R., and L.C. Cliggett. 2007. Economies and Cultures: Foundations of Economic Anthropology. Boulder, CO: Westview Press. [Ch. 1: “Economic Anthropology: An Undisciplined Discipline,” 1-29; Ch. 2: “Economics and the Problem of Human Nature,” 31-47.]
Wolf, E.R. 1966. Peasants. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. [Ch. 1: “Peasantry and its Problems,” 1-17; Ch. 2: “The Economic Aspects of Peasantry,” 18-59.]
