Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου: Aπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο ελληνικό κράτος (1876-1923)
Επιστημονικός υπεύθυνος: Σπύρος Καράβας
Παρουσίαση
Η παρούσα έρευνα εξετάζει, μέσα από ένα ευρύ φάσμα πηγών, τις διεργασίες μετάβασης των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου, της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου, της Λήμνου και της Ικαρίας, από την οθωμανική Αυτοκρατορία στο ελληνικό κράτος. Επιχειρεί να αναδείξει τις ιδιαιτερότητες, τις ομοιότητες και τις διαφοροποιήσεις όσον αφορά την πρόσληψη από τα μέλη των νησιωτικών κοινωνιών των μεταβαλλόμενων πολιτικών συνθηκών της περιόδου 1876-1923. Σημείο τομής για τις συγκεκριμένες κοινωνίες αποτελεί το 1912, το έτος δηλαδή κατάργησης της οθωμανικής κυριαρχίας που σηματοδοτεί και τη μετάβασή τους στο ελληνικό κράτος. Σημαντικές αλλαγές στις νησιωτικές κοινωνίες προκάλεσε επίσης η έλευση προσφύγων από τις απέναντι μικρασιατικές ακτές από το 1914 και μαζικότερα μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.
Αντικείμενο διερεύνησης αποτελούν οι άνθρωποι και οι σχέσεις τους, τα δίκτυα επικοινωνίας, οι πολιτικές τους επιλογές και οι νοοτροπίες, οι οικονομικοί μηχανισμοί, τα εμπορικά δίκτυα και η δυναμική των δικτύων των τοπικών λογίων. Η προσέγγιση της έρευνας είναι συγκριτική, εντάσσοντας ταυτόχρονα τις νησιωτικές κοινωνίες στο κυρίαρχο ιδεολογικό πλαίσιο, στην εθνικιστική ιδεολογία που ήταν σε έξαρση στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης τη συγκεκριμένη περίοδο. Στόχος του ερευνητικού έργου είναι η διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας στην ακαδημαϊκή κοινότητα, καθώς και η κινητοποίηση του δημόσιου διαλόγου γύρω από τις νησιωτικές κοινωνίες, την ιστορία και την ιστοριογραφία τους.
Επιστημονικός υπεύθυνος
Σπυρίδων Καράβας, Καθηγητής Παν/μίου Αιγαίου
Ερευνητική ομάδα
Νικόλαος Βαφέας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Παν/μιο Κρήτης
Μαρία Μανδαμαδιώτου, Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Τατιανή Στράτη, Κοινωνική επιστήμονας, Πάντειο Παν/μιο
Φορέας Υποδοχής
Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας
Συνεργαζόμενος Φορέας
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Φορέας χρηματοδότησης
ΕΛ.Ι.Δ.Ε.Κ. – 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.Ι.Δ.Ε.Κ. για την ενίσχυση των Μελών ΔΕΠ και Ερευνητών/τριών και την προμήθεια ερευνητικού εξοπλισμού μεγάλης αξίας
Διάρκεια προγράμματος
36 μήνες (18/12/2019 -17/12/2022)
Ανάδυση και οι διαδρομές του «εθνικισμού» στην Ελλάδα: Παρίσι-Αθήνα, κουλτούρα, ιδεολογία και πολιτική
Επιστημονικός υπεύθυνος: Σπύρος Καράβας
Επιστημονικός υπεύθυνος
Σπύρος Καράβας
Επιστημονική ομάδα:
- Natalie Clayer, directrice d’ études chez École des hautes études en sciences sociales (επιστημονικοί υπεύθυνοι),
- Παρασκευάς Ματάλας, Δρ. Ιστορίας (μεταδιδάκτωρ),
- Μαρία Μανδαμαδιώτου, Δρ. Ιστορίας (επιστημονικός συνεργάτης).
Φορέας χρηματοδότησης
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση” και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και Εθνικούς Πόρους.
Ανάπτυξη Θεματικών Βάσεων Δεδομένων-Δημιουργία Αρχείου Προφορικής Ιστορίας
Επιστημονική υπεύθυνη: Ποθητή Χαντζαρούλα
Στόχοι της δράσης
1. Προωθεί την χρήση της προφορικής μαρτυρίας ως τεκμηρίου για την κατανόηση του παρελθόντος
2. Συμβάλλει στην ενεργή και διαδραστική εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς οι φοιτητές και οι φοιτήτριες έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν στο πεδίο της έρευνας τις θεωρητικές και μεθοδολογικές γνώσεις που απέκτησαν.
3. Παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τη δυνατότητα να οργανώσουν τη δική τους έρευνα και να επεξεργαστούν αντικείμενα έρευνας που προέρχονται είτε από τις εμπειρίες τους είτε από μελέτες της προφορικής ιστορίας
4. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες σχεδιάζουν και υλοποιούν ένα πρόγραμμα προφορικής ιστορίας και μαθαίνουν να οργανώνουν τις πηγές τους ακολουθώντας κριτήρια της επιστημονικής κοινότητας για την ταξινόμησή τους.
Επιστημονική υπεύθυνη: Ποθητή Χαντζαρούλα
Ερευνητική ομάδα: Ποθητή Χαντζαρούλα (επιστημονική υπεύθυνη), Δέσποινα Χαμχαλέ (ερευνήτρια).
Φορέας χρηματοδότησης
Το έργο εντάσσεται στη Δράση 6 του έργου «Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, βασικός Παράγοντας για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του Αιγαιοπελαγίτικου Χώρου», το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και Εθνικούς Πόρους (επιστημονικός υπεύθυνος, Νικόλαος Σουλακέλλης).
Συλλογικές υποκειμενικότητες και χώρος στην Ελλάδα του 20ού αιώνα
Επιστημονικός υπεύθυνος για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου : Χαρίλαος Εξερτζόγλου
Ιστοσελίδα: http://www.public-sociality.uoc.gr/
Η έρευνα εστιάζει σε συλλόγους που συγκροτούν συλλογικά υποκείμενα με επικέντρωση στην εντοπιότητα, τη διαχείριση της μνήμης ή το χώρο δράσης σε διάφορες περιόδους του εικοστού αιώνα. Ερευνητική ομάδα Γ στο πρόγραμμα με θέμα «Μορφές δημόσιας κοινωνικότητας στην αστική Ελλάδα του 20ού αιώνα: Σύλλογοι, δίκτυα κοινωνικής παρέμβασης και συλλογικές υποκειμενικότητες»
Επιστημονικός υπεύθυνος για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Χαρίλαος Εξερτζόγλου
Ερευνητική ομάδα
Χαρίλαος Εξερτζόγλου (επιστημονικός υπεύθυνος), Μαρία Σταματογιαννοπούλου, Γιάννης Γιαννιτσιώτης, Ποθητή Χαντζαρούλα, Βαγγέλης Κεχριώτης
Φορέας χρηματοδότησης
Η πρόταση εκπονήθηκε στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος Εκπαίδευση και διά βίου μάθηση «Θαλής: Ενίσχυση της Διεπιστημονικής ή και Διιδρυματικής έρευνας και καινοτομίας με δυνατότητα προσέλκυσης ερευνητών υψηλού επιπέδου από το εξωτερικό μέσω της διενέργειας βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας αριστείας».
Διάρκεια
(1/10/2012 έως σήμερα)
Ιστοσελίδα http://www.public-sociality.uoc.gr/
Από τον Μεσοπόλεμο στην Ανασυγκρότηση (1930-1960): Η εμπειρία των Εβραίων της Ελλάδας στις οπτικο-ακουστικές μαρτυρίες
Επιστημονική υπεύθυνη: Ερριέτα Μπενβενίστε
Ιστοσελίδα: http://gjst.ha.uth.gr/el.
Το έργο αναπτύχθηκε σε δύο κατευθύνσεις: α) στην κατασκευή ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων στην οποία απογράφονται και αρχειοθετούνται πάνω από 1.000 βιντεοσκοπημένες ή μαγνητοφωνημένες μαρτυρίες Ελλήνων Εβραίων επιζώντων του Ολοκαυτώματος, και β) στην επεξεργασία του αρχειοθετούμενου υλικού με σκοπό την εκπόνηση ιστορικών μελετών που φωτίζουν νέες όψεις της εμπειρίας των επιζώντων.
Επιστημονική υπεύθυνη
Ερριέτα Μπενβενίστε, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Ερευνητική ομάδα
Αντώνης Μόλχο, Γιώργος Αντωνίου, Πάρης Παπαμίχος-Χρονάκης, Ποθητή Χαντζαρούλα.
Φορέας χρηματοδότησης
Ερευνητικό πρόγραμμα (1/1/2011 έως 31/12/2011) που χρηματοδοτήθηκε από το Κοινωφελές Ίδρυμα «John S. Latsis Public Benefit Foundation»
Ιστοσελίδα δίγλωσσης βάσης δεδομένων: http://gjst.ha.uth.gr/el.
Έμφυλες διαστάσεις της μετανάστευσης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη: ένταξη, εργασία και διαπολιτισμική επικοινωνία
Επιστημονική υπεύθυνη: Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν
Η έρευνα μελέτησε τη μετανάστευση ως έμφυλη εμπειρία μέσα από τις αφηγήσεις ζωής μεταναστών και μεταναστριών από την Αλβανία και τη Βουλγαρία. Πεδίο της έρευνας ορίστηκε η πόλη του Βόλου.
Επιστημονική υπεύθυνη: Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν
Ερευνητική ομάδα
«Μετανάστευση, πολιτισμική ταυτότητα και ιστορική κουλτούρα»: Επιστημονική υπεύθυνη: Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν. Μεταδιδακτορικοί ερευνητές: Ποθητή Χαντζαρούλα, Ραϋμόνδος Αλβανός. Μέλη: Ιωάννα Λαλιώτου, Πηνελόπη Παπαηλία, Έφη Γαζή, Ρίτσα Δέλτσου, Μήτσος Μπιλάλης, Λαμπρινή Στύλιου, Αλεξάνδρα Σιώτου), Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Φορέας χρηματοδότησης
Ερευνητικό πρόγραμμα, 2004-2007, στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ: «Πυθαγόρας: Ενίσχυση Ερευνητικών Προγραμμάτων στα Πανεπιστήμια», που χρηματοδοτήθηκε από το ΥπΕΠΘ.