Παπαταξιάρχης Ευθύμιος

Καθηγητής

Γνωστικό Αντικείμενο: «Κοινωνική Ανθρωπολογία και Εθνογραφία της Ελλάδας»

ΦΕΚ Διορισμού: 298/4.5.07 τ.Γ’

Ο Ευθύμιος Παπαταξιάρχης έκανε προπτυχιακές σπουδές στην κοινωνική ανθρωπολογία (London School of Economics) και στις κοινωνικές επιστήμες (Νομική Σχολή του Πανεπιστήμιου Αθηνών). Πήρε το διδακτορικό του στην κοινωνική ανθρωπολογία από το LSE το 1988. Από το 1987 διδάσκει στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου όπου σήμερα είναι καθηγητής. Υπήρξε σύμβουλος της Διοικούσας Επιτροπής μαζί με τον Θ. Παραδέλλη, για τη δημιουργία του πρώτου Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στην Ελλάδα, πρόεδρος και αναπληρωτής πρόεδρος του ιδίου Τμήματος, μέλος της Συγκλήτου και πολλών επιτροπών του Πανεπιστημίου Αιγαίου (όπως η Επιτροπή Ερευνών και η Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού), διευθυντής του Π.Μ.Σ. «Κοινωνική και Ιστορική Ανθρωπολογία» και του Εργαστηρίου Εθνογραφίας και επιστημονικός υπεύθυνος του Διεθνούς Μεταπτυχιακού Σχολείου ‘Cultures, Migrations, Borders’. Έχει συνεργαστεί με ερευνητικούς φορείς όπως το ICERD του London School of Economics, το Ιστορικό Αρχείο της Εμπορικής Τράπεζας, το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών ενώ έχει υπάρξει εταίρος του British Council και του Γαλλικού Επιστημονικού Ιδρύματος “Treilles”. Στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου ανάμεσα στα άλλα έχει διδάξει ανθρωπολογική θεωρία και μεθοδολογία, εθνογραφία της Ελλάδας και της Μεσογείου, ανθρωπολογία του φύλου και της κοινωνικότητας, ιστορία της ανθρωπολογικής σκέψης, πολιτική ανθρωπολογία και ανθρωπολογικές προσεγγίσεις της διαφοράς. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Κρήτης, στην École des Hautes Études en Sciences Sociales και στο Boğaziçi Üniversitesi.

Ο Ε. Παπαταξιάρχης έχει κάνει εκτεταμένη εθνογραφική και ιστορική έρευνα στον Αιγαιακό χώρο (Λέσβο, Κάλυμνο, Λήμνο) ενώ τα τελευταία χρόνια διεξάγει μια ιστορική εθνογραφία της Δ. Ανατολίας του 19ου αιώνα. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς σε ζητήματα φύλου, εξουσίας και κοινωνικότητας, συγκρότησης του πολιτικού στον αγροτικό χώρο και πολιτισμικής διαχείρισης της διαφοράς στο πλαίσιο διαπολιτισμικών συναντήσεων, ιστορικής ανθρωπολογίας και ιστορίας της ανθρωπολογικής σκέψης. Τα πιο πρόσφατα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την κατασκευή και διαπραγμάτευση της διαφοράς στην ελληνική κοινωνία κυρίως στο πλαίσιο των πρόσφατων μεταναστευτικών κινήσεων προς τον ελληνικό χώρο, την ιστορία των ανθρωπολογικών ιδεών στην Ελλάδα του 20ου αιώνα και τη μικροιστορία του Τανζιμάτ. Με έρεισμα τη σε βάθος εθνογραφική του γνώση μιας μικρής αγροτικής κοινότητας, που υπήρξε η είσοδος στον ευρωπαϊκό χώρο για πάνω από 250.000 ταξιδιώτες της ανάγκης, διερευνά τις πολλαπλές επιπτώσεις της πρόσφατης ‘προσφυγικής κρίσης’. Έχει διευθύνει ερευνητικά έργα (Horizon, ΕΛΙΔΕΚ, ΕΣΠΑ, Πυθαγόρας) σε διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο με Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.

Ο Ευθύμιος Παπαταξιάρχης είναι ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κοινωνικών Ανθρωπολόγων και κατά καιρούς μέλος του Royal Anthropological Institute της Βρετανίας και της American Anthropological Association. Είναι επίσης μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ελληνικής Επιθεώρησης Πολιτικής Επιστήμης και της Ελληνικής Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής των Σύγχρονων Θεμάτων. Διευθύνει τις σειρές «Ανθρωπολογία» και «Εθνογραφίες» στις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

Βιβλία

  1. 2014 Πολιτικές της καθημερινότητας: Σύνορο, σώμα και ιδιότητα του πολίτη στην Ελλάδα. Επιμέλεια. Αλεξάνδρεια
  2. 2010 Φύλο και κοινωνικές επιστήμες στη σύγχρονη Ελλάδα (επιμέλεια με Β. Καντσά και Β. Μουτάφη). Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
  3. 2009 Κόσμοι της οικιακής εργασίας: Μετανάστευση, φύλο και πολιτισμικοί μετασχηματισμοί στην Αθήνα του πρώιμου 21ου αιώνα , (με Πηνελόπη Τοπάλη και Αγγελική Αθανασσοπούλου). Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
  4. 2006 Περιπέτειες της ετερότητας: Η παραγωγή της πολιτισμικής διαφοράς στη σημερινή Ελλάδα. Επιμέλεια. Δεύτερη έκδοση 2015. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
  5. 1999 Lilies of the Field: Marginal People who Live for the Moment (επιμέλεια με S. Day και M. Stewart). Boulder: Westview Press.
  6. 1993 Ανθρωπολογία και παρελθόν: Συμβολές στην κοινωνική ιστορία της νεότερης Ελλάδας (επιμέλεια με Θ. Παραδέλλη). Δεύτερη έκδοση, 2003, τρίτη έκδοση 2005. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
  7. 1992 Ταυτότητες και φύλο στη σύγχρονη Ελλάδα: Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις (επιμέλεια με Θ. Παραδέλλη). Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτης. Δεύτερη έκδοση: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2000.
  8. 1990 Κοινότητα, κοινωνία και ιδεολογία: O K. Kαραβίδας και η προβληματική των κοινωνικών επιστημών (επιμέλεια με Μ. Κομνηνού). Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.

Ειδικά τεύχη

  • 2019 Ο αμφισβητούμενος διαμοιρασμός: Βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων, υπερτουρισμός και κρίση στέγης. Ειδικό τεύχος, Σύγχρονα Θέματα 143-144.
  • 2009 Η πρόκληση της μετανάστευσης. Ειδικό τεύχος των Σύγχρονων Θεμάτων 107, επιμέλεια με Λίνα Βεντούρα.
  • 2007 Κοινωνική ανθρωπολογία και Ελλάδα. Ειδικό τεύχος των Σύγχρονων Θεμάτων 98.
  • 2005 Grèce Figures de l’Alterité. Ειδικό τεύχος της Γαλλικής ανθρωπολογικής επιθεώρησης Ethnologie Française, τόμος 35/2.

Πρόσφατα άρθρα σε περιοδικά με κριτές

2020 «Ταραχή συνόρου: Τα χωρικά διλήμματα του προσφυγικού την εποχή της πανδημίας», Γεωγραφίες 35: 9-15. http://geographies.gr/wp-content/uploads/2020/07/2.pdf

2020 «Η νέα γεωγραφία του προσφυγικού: Βία και πολλαπλασιασμός των συνόρων στο Αιγαίο»,  Σύγχρονα Θέματα 147: 41-45. https://www.synchronathemata.gr/teychos-147-148/

2019 «Δημιουργικές συγχύσεις, παραγωγικές αυταπάτες: ανισοτιμία και αμοιβαιότητα στην αθηναϊκή documenta 14», Σύγχρονα Θέματα 145-146: 54-71.

2019 ‘In search of a pragmatic future’. Στο Kelly Alexander (επιμ.), Europe in the Balance. Cultural Anthropology, Hot Spot Series, https://culanth.org/fieldsights/in-search-of-a-pragmatic-future

2019 «Ο ‘διαμοιρασμός’ της στέγης στην Αθήνα του υπαρκτού νεοφιλελευθερισμού: Το εθνογραφικό οδοιπορικό ενός εκτοπισμένου ενοικιαστή», Σύγχρονα Θέματα 143-144: 19-28.

https://www.researchgate.net/publication/333199210

2017 «Προσφυγικό: Μια γνωστική πρόκληση», Σύγχρονα Θέματα 138-139: 17-21, 2017.

https://www.researchgate.net/publication/327393692

2017 «Ασκήσεις συμβίωσης στην ‘ανθρωπιστική πόλη’: Άτυπες εκπαιδευτικές πρακτικές και διακυβέρνηση του ‘προσφυγικού’ μετά το 2016». Σύγχρονα Θέματα 137: 74-89.

https://www.researchgate.net/publication/320288485

2016 «Μια μεγάλη ανατροπή; Η ‘Ευρωπαϊκή προσφυγική κρίση’ και ο νέος πατριωτισμός της ‘αλληλεγγύης», Σύγχρονα Θέματα  132-133: 7-28.https://www.researchgate.net/publication/315897541

2016 “Being ‘there’: At the frontline of the ‘European Refugee Crisis’”, Part 1: Anthropology Today 32/2: 5-9 και Part 2: Anthropology Today 32/3: 3-7.

2016 “Solidarity unwrapped?: Society reborn in austerity”, Social Anthropology 24/2: 205-210.

2015 “Διαταραχή κορυφής: Η τελετουργική αποδόμηση της ‘συναινετικής’ δημοκρατίας”. Σύγχρονα Θέματα 130-1: 122-134.

2015 “For a European Union of anthropological localities”. Στο S. Green and P. Laviolette (επιμ.), Rethinking Euro-anthropology. Social Anthropology 23: 332-334.

2014 “Ο αδιανόητος ρατσισμός: Η πολιτικοποίηση της ‘φιλοξενίας’ την εποχή της κρίσης”. Σύγχρονα Θέματα 127: 46-62.

2010 «Reconfiguring Greek ethnography in a changing world». Journal of Mediterranean Studies 18/2: 419-430.

2010 «Η εθνογραφική πράξη και τα όριά της: Ο John Campbell σε σχέση με τους συγχρόνους και τους προγόνους». Σύγχρονα Θέματα 110: 44-56.

2009 «Στην άκρη του βλέμματος: Η κρίση της «φιλοξενίας» την εποχή των διαπερατών συνόρων». Σύγχρονα Θέματα 107: 67-74.

2005 «Un moment pluriel: L’ethnographie grecque au tournant du siècle», Ethnologie Française, 35 (2):213-227. [Ελληνική έκδοση: «Μια πληθυντική στιγμή: Η ελληνική εθνογραφία στο γύρισμα του αιώνα». Σύγχρονα Θέματα 98: 29-42, 2007].

2005 «La Grèce face à l’altérité», Ethnologie Française, 35 (2): 203-212.


Πρόσφατα άρθρα σε συλλογικούς τόμους

2020 “The politics of mnemonic ‘restorative practices’: Contesting memory, mobility, identity and objects in post–‘refugee crisis’ Lesbos” με Alexandra Bounia και Andrea Witcomb, στο A. Dellios and E. Henrich (επιμ., Migrant, Multicultural and Diasporic Heritage,  148-164. Λονδίνο: Routledge.

2018 ‘Pragmatism against austerity: Greek society, politics and ethnography in times of trouble’. Στο D. Dalakoglou και G. Agelopoulos (επιμ.)., Critical Times in Greece: Anthropological Engagements with the Crisis, Λονδίνο: Routledge. https://www.researchgate.net/publication/323258757

2017 «Μεταμορφώσεις του ανθρωπολογικού φυλετισμού: Οργανικές μεταφορές και ανθρωπολογικός λόγος στη Μεσοπολεμική Ελλάδα», στο Ε. Αβδελά κ.ά. (επιμ.), Φυλετικές θεωρίες στην Ελλάδα, Αθήνα: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. https://www.researchgate.net/publication/320290114

2015 “Οι περιπέτειες της ετερότητας καλά κρατούν: Από την κρίση στην πολιτικοποίηση της ‘φιλοξενίας’”. Εισαγωγή στη δεύτερη έκδοση του Περιπέτειες της ετερότητας: Η παραγωγή της πολιτισμικής διαφοράς στη σημερινή Ελλάδα. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2013 “(Ανα)θεωρήσεις του πολιτικού: Συγκλίσεις και αποκλίσεις στην ανθρωπολογία και την πολιτική επιστήμη” (με Χ. Λυριντζή). Στο Κ. Ροζάκου και Ε. Γκαρά (επιμ.), Ελληνικά παράδοξα: Πατρωνία, Κοινωνία πολιτών και βία, 73-119. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2013 “Κρίσεις και αναθεωρήσεις”. Στο Κ. Ροζάκου και Ε. Γκαρά (επιμ.), Ελληνικά παράδοξα: Πατρωνία, Κοινωνία πολιτών και βία, 11-24. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2014 “Εκκρεμείς διαφορές: Σύνορο, σώμα και εθνοπολιτισμική υποκειμενικότητα στην καθημερινή πολιτική πράξη”. Στο Ε. Παπαταξιάρχης (επιμ.), Πολιτικές της καθημερινότητας: Σύνορο, σώμα και ιδιότητα του πολίτη στην Ελλάδα, 17-77. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2012 “Reconfiguring the Ottoman political imagination: Petitioning and print culture in the early Tanzimat”, στο A. Anastasopoulos (επιμ.), Political Initiatives ‘From the Bottom Up’ in the Ottoman Empire, Crete University Press.

2012 “Shaping modern times in the Greek family: A comparative view of gender and kinship transformations after 1974”, στο A. Dialla και N.Maroniti (επιμ.), State, Society and Economy. Αθήνα: Μεταίχμιο.

2010 «Φύλο και κοινωνική σκέψη στη Μεταπολιτευτική Ελλάδα» (με Β. Καντσά). Εισαγωγή στο Β. Καντσά, Β. Μουτάφη και Ε. Παπαταξιάρχης (επιμ.), Φύλο και Κοινωνικές Επιστήμες στη Σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

2006 «Εισαγωγή. Τα άχθη της ετερότητας: Διαδικασίες διαφοροποίησης στην Ελλάδα του πρώιμου 21ου αιώνα». Στο Περιπέτειες της ετερότητας: Η παραγωγή της πολιτισμικής διαφοράς στη σημερινή Ελλάδα, 1-85. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2006 «Επίμετρο. Το καθεστώς της διαφορετικότητας στην ελληνική κοινωνία: Υποθέσεις εργασίας». Στο Περιπέτειες της ετερότητας: Η παραγωγή της πολιτισμικής διαφοράς στη σημερινή Ελλάδα, 407-469. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2004 «Μαθήματα ανθρωπολογίας: Σημειώσεις πάνω στο έργο του Marhall Sahlins». Εισαγωγή στο Μ. Sahlins, Πολιτισμός και Πρακτικός Λόγος, 9-37. Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.

2003 «Η κοινωνική ανθρωπολογία στη μεταπολεμική Ελλάδα: Τα πρώτα βήματα», σε Ι. Λαμπίρη-Δημάκη (επιμ.), Κοινωνικές Επιστήμες και Πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950-1967, 115-154. Αθήνα: Gutenberg και ΕΚΚΕ.

2001 “Dealing with disadvantage: The contruction of the self and the politics of locality”, σε C. Bromberger και D. Albera (επιμ.), L’anthropologie et la Méditerranné: Unité, diversité et perspectives, 179-211, Παρίσι: Editions de la Maison des Sciences de l’ Homme.

1999 “In the pursuit of similarity: The work of male friendship in Aegean Greece”, σε G.Ravis-Giordani (επιμ.), Le pain, le pouvoir et la grâce: Anthropologie et histoire de l’ amitié. Aix: Presses de l’ Université de Provence.

1999 «Introduction: Consider the lilies of the field», με S. Day και M. Stewart. Στο Lilies of the Field: Marginal People who Live for the Moment, 1-24. Boulder: Westview Press (στη σειρά “Studies in the Ethnographic Imagination”).

1999 «Contest with money: Gambling and the politics of disinterested sociality in Aegean Greece». Στο Lilies of the Field: Marginal People who Live for the Moment, 158-175. Boulder: Westview Press (στη σειρά “Studies in the Ethnographic Imagination”).

Πρόσφατα άρθρα σε πρακτικά συνεδρίων

2006 «Το ‘νοικοκυριό’, ναι, σε εισαγωγικά: ‘Οικονομική Ανθρωπολογία’, ‘Ελληνική Εθνογραφία’ και η πολιτισμική συγκρότηση της οικιακής εργασίας». Στον διαδικτυακό τόπο www.aegean.gr/gender-postgraduate/documents/fylo-chrima-antallagi/praktika.

2003 «Το παρελθόν ενώνει όσο και χωρίζει: Η ανθρωπολογία ανάμεσα στην ιστορία και τη λαογραφία». Στο Το παρόν του παρελθόντος: Ιστορία, Λαογραφία, Κοινωνική Ανθρωπολογία, 65-75. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών.

2002 “Dealing with cultural difference. ‘Asia Minor refugee’ and ‘Muslim minority’ folklore studies in Greece”, με την Ευαγγελία Μπαλτά. Στο VI. Millatlerurasi Türk Halk Kültürü Kongres, Son elli yild Türkiye dişindaki Türk halk Kültürü çalişmalari, 38-53. Άγκυρα: Kültür Bakanliği.

1999 «Για την πανεπιστημιακή αποκατάσταση της κοινωνικής ανθρωπολογίας στην Ελλάδα», σε Δ. Αλεξανδρόπουλος (επιμ.), Προοπτικές και μέλλον των Κοινωνικών Επιστημών στην Ελλάδα, 227-246, Ρέθυμνο, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Επικοινωνία

Προπτυχιακά Μαθήματα

Δεν βρέθηκαν μαθήματα

Μεταπτυχιακά Μαθήματα

ΚΙΑ-2 Θεωρία και ιστορία της σύγχρονης ανθρωπολογικής σκέψης
ΠΜΣ Κοινωνική και Ιστορική Ανθρωπολογία

Μαθήματα που έχουν διδαχθεί

ΓΦ-1 Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις του φύλου (μεταπτυχιακό μάθημα)

Προπτυχιακά Μαθήματα

Δεν βρέθηκαν μαθήματα

Μεταπτυχιακά Μαθήματα

ΚΙΑ-2 Θεωρία και ιστορία της σύγχρονης ανθρωπολογικής σκέψης
Παπαταξιάρχης Ευθύμιος