Εκκινώντας από την ιδέα ότι η σεξουαλικότητα δεν είναι άχρονη φυσική ιδιότητα αλλά κατασκευάζεται κοινωνικά και πολιτισμικά, το μάθημα εισάγει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές στην ιστορία της σεξουαλικότητας στην Ευρώπη και την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα, περίοδο που χαρακτηρίστηκε από συστηματικές απαγορεύσεις αλλά και από επαναστατικές διεργασίες σεξουαλικής μεταρρύθμισης. Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου δεν θα αφηγηθούμε ωστόσο μια ιστορία σταδιακής φιλελευθεροποίησης του σεξ, μια ήπια δηλαδή μετάβαση από έναν κόσμο καταπίεσης και περιορισμών σε έναν κόσμο, στις τελευταίες πια δεκαετίες του 20ού αιώνα, σεξουαλικής απελευθέρωσης και άρσης των απαγορεύσεων. Θα δούμε αντίθετα ότι οι δύο αυτοί αιώνες χαρακτηρίστηκαν από διαρκείς απόπειρες κατάκτησης ψηφίδων σεξουαλικής ελευθερίας, και από επίσης διαρκείς ανασχέσεις των όποιων κατακτήσεων. Κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές, παγκόσμιοι πόλεμοι, αυταρχικά καθεστώτα, εκκλησιαστικές αντιστάσεις, νομικές αγκυλώσεις και αναδιπλώσεις, συντηρητικά κοινωνικά κινήματα επιβράδυναν ή ανέτρεψαν εξελίξεις στην περιοχή της σεξουαλικότητας και την περιόρισαν κατ’ επανάληψη στο πλαίσιο της έγγαμης σχέσης και της αναπαραγωγής.
Με αναφορές στην Ευρώπη κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα, αλλά και εξειδικευμένες παρεμβάσεις για την Ελλάδα, εξετάζονται θεματικές που άπτονται της σεξουαλικότητας και παρουσιάζονται οι αλλαγές τους μέσα στον χρόνο και ανάλογα με τον τόπο: η ετερόφυλη και ομόφυλη ερωτική επιθυμία, η διαμόρφωση του σεξουαλικού κανόνα, ο γάμος και η συζυγικότητα, η ανάδυση της σεξολογίας και της σεξουαλικής συμβουλευτικής, η προώθηση και η ανάσχεση της σεξουαλικής επιθυμίας σε δημοκρατικά και φασιστικά καθεστώτα, η ευγονική, η πορνεία και τα αφροδίσια νοσήματα, οι αμβλώσεις και η αντισύλληψη, η πορνογραφία και η εμπορευματοποίηση του σεξ, τα εκάστοτε κοινωνικά κινήματα για τη σεξουαλική ελευθερία και οι πολέμιοί τους, η σεξουαλική βία σε καιρούς πολέμου και ειρήνης.
Θεματικές ενότητες
Mαθησιακά Aποτελέσματα: Με την ολοκλήρωση των διαλέξεων και τη μελέτη του υλικού του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση:
Γενικές Ικανότητες:
Τρόπος Παράδοσης: | Φυσική παρουσία στην αίθουσα διδασκαλίας | |
Χρήση Τεχνολογιών, Πληροφορίας & Επικοινωνιών: | Χρήση Τ.Π.Ε. στη διδασκαλία, προβολές ταινιών και ντοκιμαντέρ, πλατφόρμα Open eClass με βιβλιογραφικό και αρχειακό υλικό. | |
Οργάνωση Διδασκαλίας: | Δραστηριότητα | Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου |
Διαλέξεις | 40 | |
Ασκήσεις στην τάξη | 20 | |
Αυτόνομη μελέτη | 45 | |
Προετοιμασία για εξετάσεις | 45 | |
Σύνολο Μαθήματος
|
150 | |
Αξιολόγηση Φοιτητών: | Γραπτή τελική εξέταση. |
Διδακτικά συγγράμματα
Πρόσθετη προτεινόμενη βιβλιογραφία
Ελληνόγλωσση
Ασπράκη, Γαβριέλα-Ευαγγελία, Ούτε άντρας, ούτε γυναίκα. Η εμφάνιση της σεξολογίας και η κατασκευή της ανδρικής ομοφυλοφιλίας στην Ευρώπη και την Ελλάδα, 1830-1940, Θεμέλιο, Αθήνα 2023.
Βασιλειάδου, Δήμητρα, «Η σιωπή, ο φόβος, η σαγήνη. Γράφοντας τον σεξουαλικό εαυτό στα τέλη του 19ου αιώνα», στο Δ. Βασιλειάδου, Γ. Γιαννιτσιώτης. Α. Διαλέτη, Γ. Πλακωτός (επιμ.), Ανδρισμοί. Αναπαραστάσεις, υποκείμενα και πρακτικές από τη μεσαιωνική μέχρι τη σύγχρονη περίοδο, Gutenberg, Αθήνα 2019, σ. 105-132.
Γιαννιτσιώτης, Γιάννης, «Η ιστορία της σεξουαλικότητας και η αναλυτική κατηγορία του χώρου», στο Γ. Γκότση, Α. Διαλέτη, Ε. Φουρναράκη (επιμ.), Το φύλο στην ιστορία. Αποτιμήσεις και παραδείγματα, Ασίνη, Αθήνα 2015, σ. 235-272.
Ζαββού, Αλεξάνδρα, Η Τρούμπα και ο Πειραιάς: Ζητήματα ταυτότητας και ιστορίας, Φεμινιστιqά 6 (2023), https://feministiqa.net/troumpa-peiraias-zitimata-taytotitas/
Κριτσωτάκη, Δέσπω, «Ιατρική και ερμαφροδιτισμός στην Ελλάδα, 1870-1970», στο Δ. Βασιλειάδου, Π. Ζεστανάκης, Μ. Κεφαλά, Μ. Πρέκα (επιμ.), (Αντι)μιλώντας στις βεβαιότητες: φύλα, αναπαραστάσεις, υποκειμενικότητες, ΟΜΙΚ, Αθήνα 2013, σ. 197-222.
Λούκος, Χρήστος, «Ερωτικές σχέσεις και σεξουαλικές πρακτικές κατά την Επανάσταση του 1821», στο Δ. Δημητρόπουλος, Χ. Λούκος, Π. Μιχαηλάρης (επιμ.), Όψεις της επανάστασης του 1821, ΕΜΝΕ/Μνήμων, Αθήνα 2018, σ. 357-383.
Ματθαίου, Άννα, Οικογένεια και σεξουαλικότητα: Μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας (ελληνικές μαρτυρίες, 17ος – αρχές 19ου αι.), Μέλισσα, Αθήνα 2019.
Foucault, Michel, Ιστορία της σεξουαλικότητας. Η βούληση για γνώση, μτφ. Τάσος Μπέτζελος, τ. 1, Πλέθρον, Αθήνα 2011.
Laqueur, Thomas, Οι κατά μόνας ηδονές: Πολιτισμική ιστορία του αυνανισμού, μτφ. Πελαγία Μαρκέτου, Νεφέλη, Αθήνα 2006.
Muchembled, Robert, Ο οργασμός και η Δύση. Ιστορία της σαρκικής απόλαυσης από τον 16ο αιώνα ως την εποχή μας, Μεταίχμιο, Αθήνα 2007.
Porter, Roy και Mikouláš, Teich (επιμ.), Σεξουαλικότητα, γνώση και επιστήμη: ιστορία στάσεων και αντιλήψεων για τη σεξουαλικότητα, Πολύτροπον, Αθήνα 2008.
Ξενόγλωσση
Avdela, Efi, Kostis Gotsinas, Despo Kritsotaki, Dimitra Vassiliadou, “From Virginity to Orgasm: Marriage and Sexuality in Twentieth-Century Greece”, Journal of Family History 45/3 (2020): 315-333.
Canaday, Margot, “Thinking Sex in the Transnational Turn: An Introduction”, The American Historical Review 114/5 (2009): 1250-1257.
Carter, Julian B., “Introduction: Theory, Methods, Praxis. The History of Sexuality and the Question of Evidence”, Journal of the History of Sexuality 14/1 (2006): 1-9.
Chiang, Howard, “Revisiting the History of Sexuality: Thinking with Foucault at Forty”, Cultural History 5/2 (2016): 115–21.
Clark, Anna, Desire: A History of European Sexuality, Λονδίνο 22019, Routledge.
———–, “Twilight Moments”, Journal of the History of Sexuality 14/1 (2005): 139-160.
Cocks, H. G., “Modernity and the Self in the History of Sexuality”, The Historical Journal 49/4 (2006): 1211-1227.
Cocks, H.G. και Houlbrook, Matt, Palgrave Advances in the Modern History of Sexuality, 2006, Palgrave Macmillan.
Collins, Marcus, Modern Love: An Intimate History of Men and Women in Twentieth-Century Britain, Λονδίνο 2003, Atlantic printing.
Cook, Hera, The Long Sexual Revolution: English Women, Sex, and Contraception, 1800-1975, Οξφόρδη 2004, Oxford University Press.
Davidson, Roger και Lesley A. Hall (επιμ.), Sex, Sin and Suffering: Venereal Disease and European Society since 1870, Λονδίνο 2011, Routledge.
D’Emilio, John και Freedman, Estelle B., Intimate Matters. A History of Sexuality in America, The University of Chicago Press, 32012.
D’Emilio, John, “The History of Sexuality: An Assessment of the State of the Field”, History and Theory 58/1 (2019): 126-134.
Hantzaroula, Pothiti, “Public Discourses on Sexuality and Narratives of Sexual Violence of Domestic Servants in Greece (1880–1950)”, Journal of Mediterranean Studies 18/2 (2009): 283-310.
Harris, Alana και Jones, Timothy Willem (επιμ.), Love and Romance in Britain, 1918-1970, Νέα Υόρκη 2015, Palgrave Macmillan.
Harris, Victoria, “Sex on the Margins: New Directions in the Historiography of Sexuality and Gender”, The Historical Journal 53/4 (2010): 1085-1104.
Herzog, Dagmar, Brutality and Desire: War and Sexuality in Europe’s Twentieth Century, 2009, Palgrave Macmillan.
Hionidou, Violetta, Abortion and Contraception in Modern Greece, 1830-1967: Medicine, Sexuality and Popular Culture, 2020, Palgrave Macmillan.
Katz, Jonathan, The Invention of Heterosexuality, Νέα Υόρκη 1995, Dutton.
Kritsotaki, Despo και Zestanakis, Panagiotis, “Pervert, Sadist, Voyeur and Necrophile”: Pathological Sexual Desire in the Case of the Seich-Sou Dragon, 1959-1963”, The Historical Review/La Revue Historique 17 (2021), Special Section: “Mad, Bad, or Sad? Unruly Passions and Actions in Modern Greece”, ed. Dimitra Vassiliadou, forthcoming.
Laite, Julia, Common Prostitutes and Ordinary Citizens: Commercial Sex in London, 1885-1960, Νέα Υόρκη 22012, Palgrave Macmillan.
Papadogiannis, Nikos, “Confronting ‘imperialism’ and ‘loneliness’: Sexual and gender relations among young Communists in Greece, 1974-1981”, Journal of Modern Greek Studies 29/2 (2011): 219-250.
Toulalan, Sarah και Fisher, Kate (επιμ.), The Routledge History of Sex and the Body: 1500 to the Present, 2013, Routledge.
Vassiliadou, Dimitra, “Men of Disordered Passions in the Belle Époque of Neurasthenia”, The Historical Review/La Revue Historique 18 (2021), Special Section: “Mad, Bad, or Sad? Unruly Passions and Actions in Modern Greece”: 111-131, ed. Dimitra Vassiliadou, https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/historicalReview
Vicinus, Martha, Intimate Friends: Women Who Loved Women, 1778-1928, Σικάγο 2004, University of Chicago Press.
Walkowitz, Judith R., Prostitution and Victorian Society: Women, Class and the State, Κέμπριτζ 1980, Cambridge University Press.
Weeks, Jeffrey, Sex, Politics and Society: The Regulations of Sexuality Since 1800, 2014, Routledge.
———–, What is Sexual History? 2016, Polity.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
Σχολή:
Τμήμα:
Επίπεδο Σπουδών:
Κωδικός μαθήματος:
Εξάμηνο Σπουδών:
Αυτοτελείς Διδακτικές Δραστηριότητες
Διαλέξεις:
Εβδομαδιαίες Ώρες Διδασκαλίας:
Πιστωτικές Μονάδες
Κατηγορία Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος:
Γλώσσα Διδασκαλίας και Εξετάσεων:
Προαπαιτούμενα Μαθήματα:
Διδάσκων/ουσα:
Το Μάθημα προσφέρεται σε Φοιτητές Erasmus:
Ηλεκτρονική διεύθυνση Μαθήματος (URL):
Τρόπος Παράδοσης:
Χρήση Τεχνολογιών, Πληροφορίας & Επικοινωνιών:
Οργάνωση Διδασκαλίας:
Δραστηριότητα | Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου |
---|---|
Σύνολο Μαθήματος | 140 |
Διαλέξεις | 40 |
Ασκήσεις στην τάξη | 15 |
Εκπαιδευτική εκδρομή | 10 |
Αυτόνομη μελέτη στην διάρκεια του εξαμήνου | 45 |
Μελέτη προετοιμασίας για τις εξετάσεις | 30 |
Αξιολόγηση Φοιτητών:
Η αξιολόγηση των φοιτητών/ριών γίνεται μέσω εξετάσεων με ερωτήσεις ανάπτυξης και αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα. Τα κριτήρια είναι προσβάσιμα για τους φοιτητές/ριες στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του μαθήματος (e-class).
Ακολουθήστε μας