Ο 17ος αιώνας υπήρξε εποχή γενικευμένης κρίσης, που εκδηλώθηκε με δημογραφική κάμψη, οικονομική δυσπραγία, κοινωνικές αναταραχές, πολιτικές συγκρούσεις και σκληρούς πολέμους. Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία –όπως και στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό χώρο, αν και με διαφορετικό τρόπο– η λεγόμενη «κρίση του 17ου αιώνα» οδήγησε σε μεγάλης κλίμακας μετασχηματισμό των θεσμών, των κοινωνικο-οικονομικών δομών και των σχέσεων εξουσίας, αλλά και των διακοινοτικών σχέσεων. Το μάθημα εξετάζει τα πεδία εκδήλωσης της κρίσης στον οθωμανικό χώρο, καθώς και τις θεσμικές και κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές που οδήγησαν στον μετασχηματισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των κοινωνιών της.
Θεματικές ενότητες:
- Ο κόσμος τον 17ο αιώνα
- Ο 17ος αιώνας ως εποχή κρίσης
- Κλιματικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες
- Οθωμανικό κράτος και θεσμοί
- Ο οθωμανικός 17ος αιώνας: από την παρακμή στην κρίση
- Εξεγέρσεις στο αυτοκρατορικό κέντρο
- Εξεγέρσεις των τζελαλήδων και οι συνέπειές τους
- Η Μεγάλη Εκκλησία σε κρίση
- Φονταμενταλισμός και μεσσιανισμός
- Θρησκεία, ιδεολογία και διακυβέρνηση
- Θεσμικοί και κοινωνικο-οικονομικοί μετασχηματισμοί
Mαθησιακά Aποτελέσματα:
Οι φοιτητές που ολοκληρώνουν επιτυχώς το μάθημα
• εξοικειώνονται με τις κύριες θεωρητικές προσεγγίσεις στην ιστορική μελέτη και ανάλυση της λεγόμενης «κρίσης του 17ου αιώνα»,
• εμβαθύνουν σε ζητήματα κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας του πρώιμου νεότερου ευρωπαϊκού και οθωμανικού κόσμου,
• κατανοούν τις διαδικασίες μετασχηματισμού του οθωμανικού κράτους και των κοινωνιών του,
• εκπαιδεύονται στην επιστημονική έρευνα και συγγραφή.
Γενικές Ικανότητες:
Γνώση, κατανόηση και κριτική αντιμετώπιση
• των ιστορικών εξελίξεων στα πεδία της πολιτικής, της κοινωνίας, της οικονομίας και των ιδεών,
• των κοινωνικών και πολιτισμικών εξελίξεων και διανοητικών αλλαγών που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου,
• των χρήσεων του παρελθόντος στο παρόν,
• της ελληνικής ιστορίας στα ευρύτερα συμφραζόμενά της.
Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
Αυτόνομη εργασία.
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
1. Abou El-Haj, Rifa’at, Formation of the Modern State: The Ottoman Empire Sixteenth to Eighteenth Centuries, Ώλμπανυ: SUNY University Press, 1991.
2. Baer, Marc David, Honored by the Glory of Islam: Conversion and Conquest in Ottoman Europe, Οξφόρδη: Oxford University Press, 2008.
3. Faroqhi, Suraiya, (επιμ.), The Cambridge History of Turkey, τόμ. 3: The Later Ottoman Empire, 1603-1839, Καίμπριτζ: Cambridge University Press, 2006.
4. Gara, Eleni, και Ovidiu Olar, “Confession-Building and Authority: The Great Church and the Ottoman State in the First Half of the Seventeenth Century”. Στο Entangled Confessionalizations? Dialogic Perspectives on the Politics of Piety and Community Building in the Ottoman Empire, 15th–18th centuries, επιμ. Tijana Krstić και Derin Terzioǧlu, Πισκάταγουεϊ, NJ: Gorgias Press, 2022, 159–214.
5. İnalcık, Halil, “Military and Fiscal Transformation in the Ottoman Empire, 1600-1700”, Archivum Ottomanicum 6 (1980), 283-337.
6. Κουτζακιώτης, Γιώργος, Αναμένοντας το τέλος του κόσμου τον 17ο αιώνα: Ο εβραίος μεσσίας και ο μέγας διερμηνέας, Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2011.
7. McGowan, Bruce, Economic Life in Ottoman Europe: Taxation, Trade and the Struggle for Land, 1600-1800, Καίμπριτζ: Cambridge University Press, 1981.
8. Parker, Geoffrey, Global Crisis: War, Climate Change and Catastrophe in the Seventeenth Century, Νιού Χέιβεν – Λονδίνο: Yale University Press, 2013.
9. Tezcan, Baki, The Second Ottoman Empire: Political and Social Transformation in the Early Modern World, Καίμπριτζ: Cambridge University Press, 2010.
10. White, Sam, The Climate of Rebellion in the Early Modern Ottoman Empire, Καίμπριτζ: Cambridge University Press, 2011.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
1. Comparative Studies in Society and History
2. International Review of Middle East Studies
3. Journal of World History
4. Mediterranean Historical Review
5. Past & Present
6. Τα Ιστορικά
