Το μάθημα αποτελεί μία εισαγωγή σε ζητήματα ρατσισμού, διασποράς και μετανάστευσης. Διερευνά τα θεμελιακά χαρακτηριστικά μορφών φυλετισμού και διαδικασιών φυλετικοποίησης, την τυπολογία του ρατσισμού και εξετάζει το πολιτισμικά ορισμένο περιεχόμενο και τις χρήσεις «ρατσισμών» σε διαφορετικά εθνικά και εθνοτικά πλαίσια. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στα παραδείγματα της ναζιστικής Γερμανίας, του καθεστώτος Jim Crow στις ΗΠΑ και στο apartheid της Ν. Αφρικής, καθώς και σε σημερινές μορφές αντισημιτισμού, αντιμουσουλμανισμού και πολιτισμικού ρατσισμού. Μελετά τις έμφυλες διαστάσεις του ρατσιστικού φαινομένου καθώς και τους διαχωρισμούς που δημιουργεί στο δημόσιο και ιδιωτικό χώρο. Τέλος, παρακολουθεί την παρουσία ρατσιστικών μορφωμάτων στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και το διαδίκτυο και αναζητά τη σχέση τους με τη συνωμοσιολογική σκέψη και το θέαμα.
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ:
- «Φυλές», εθνικισμοί και ρατσισμοί
- Ρατσισμός και θρησκεία: αντιεβραϊσμός και αντισημιτισμός
- Ρατσισμός και θρησκεία: αντιμουσουλμανισμός
- Ρατσισμός και νόμος
- Ρατσισμός και χωρικοί διαχωρισμοί
- Οργανωμένος ρατσισμός και φύλο
- Ρατσισμός και ΜΜΕ
- Ρατσισμός και συνωμοσιολογική σκέψη
- Ρατσισμός, διαδίκτυο και νέες τεχνολογίες
- Ρατσισμός και θέαμα
Mαθησιακά Aποτελέσματα: Οι φοιτητές/τριες αναμένεται να αναπτύξουν κριτική ανθρωπολογική προοπτική πάνω σε ζητήματα μετανάστευσης και ρατσισμού, να προσεγγίσουν από μια ανθρωπολογική σκοπιά ζητήματα ουσιοποίησης και ιεραρχίας σε διαφορετικά πολιτισμικά συμπεριέχοντα.
Γενικές Ικανότητες: Το μάθημα αποσκοπεί στην:
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
- Επίδειξη κοινωνικής και επαγγελματικής υπευθυνότητας σε ζητήματα μεταναστευτικών ομάδων και τον σεβασμό στην διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση ερευνητικών δεδομένων με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών
- Εξάσκηση στην ομαδική εργασία και την αυτόνομη εργασία
Απόκτηση κριτικής και αυτοκριτικής σκέψης.
Εγχειρίδια μαθήματος στην πλατφόρμα Εύδοξος
Αβδελά, Έφη, Δημήτρης Αρβανιτάκης, Ελίζα Άννα Δελβερούδη, Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, Σωκράτης Πετμεζάς, Τάσος Σακελλαρόπουλος (επιμ.). 2017. Φυλετικές θεωρίες στην Ελλάδα.
Ταγκύεφ, Πιερ-Αντρε. 2015. Τί είναι αντισημιτισμός;
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
- Μπακαλάκη, Αλεξάνδρα. 2009 (2002). «Η κληρονομιά της ‘φυλής και η κληρονομιά της ανθρωπολογίας». Στο Peter Wade Φυλή, φύση και πολιτισμός: Μία ανθρωπολογική προσέγγιση. Αθήνα: Πολύτροπον (σελ. 9-33).
- Levi, Primo. 1997. Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος. Αθήνα: Άγρα.
- Bauman, Zygmunt. 1989. Modernity and the Holocaust. Cambridge: Polity Press. (σελ. 1-30).
- Αντωνίου, Γιώργος κ.α. 2017. Αντισημιτισμός στην Ελλάδα Σήμερα: Εκφάνσεις, αίτια και αντιμετώπιση του φαινομένου. Θεσσαλονίκη: Heinrich Boll Stiftung.
- Άρεντ, Χάνα. 2009 (1963). Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ: Μία έκθεση για την κοινοτοπία του κακού. Αθήνα: Νησίδες. (σελ. 11-109).
- Kyriakides, Christopher, Virdee, Satnam and Tariq Modood. 2009. “Racism, Muslims and the National Imagination”. Journal of Ethnic and Migration Studies 35(2): 289-308.
- Abu-Lughod, Lila. 2002. “Do Muslim Women Really Need Saving? Anthropological Reflections on Cultural Relativism and Its Others”. American Anthropologist 104 (3): 783-790.
- Silverstein, Paul. 2008. “The Context of Antisemitism and Islamophobia in France”. Pattern of Prejudice 42(1): 1-26.
- Fredrickson, G. 2002. Racism: A Short History. Princeton: Princeton University Press (σελ. 99-138).
- Blee, Kathleen.2003. Inside Organized Racism: Women in the Hate Movement. Cambridge: University of California Press.
- Γεωργιάδου, Βασιλική. 2013. “Ελλάδα”. Στο R. Melzer και S. Serafin (επιμ.) Ο δεξιός εξτρεμισμός στην Ευρώπη. Αθήνα: Πόλις.
- Berezin, Mabel. 2007. “Revisiting the French National Front: The Ontology of a Political Mood”. Journal of Contemporary Ethnography 36: 129-146.
- Southern Poverty Law Center. 2011. Ku Klux Klan: A History of Racism and Violence. Montgomery, Alabama: The Southern Poverty Law Center.
- Ψαρράς, Δημήτρης. 2012. Η μαύρη βίβλος της Χρυσής Αυγής. Αθήνα: Πόλις.
- Παύλου, Μίλτος. 2001. «Οι λαθρέμποροι του ‘φόβου’: Ρατσιστικός λόγος και μετανάστες στον τύπο μιας υποψήφιας μητρόπολης». Στο Αθ. Μαρβάκης, Δ. Παρσάνογλου και Μ. Παύλου (επιμ.) Μετανάστες στην Ελλάδα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. σελ. 127-162.
- Taguieff, Pierre-Andre. 2015. Συνωμοσιολογική σκέψη και «θεωρίες της συνωμοσίας». Αθήνα: Επίκεντρο. Σελ. 23-58.
- Taguieff, Pierre-Andre. 2006. Ο μύθος των «Σοφών της Σιών». Αθήνα: Πόλις.
- Wood, Amy Luise. 2011. Lynching and Spectacle: Witnessing Racial Violence in America, 1890-1940. University of North Carolina Press.
