ΚΑ-112 Ελληνική Εθνογραφία

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα εξετάζει τη σχέση της ανθρωπολογίας με άλλους επιστημονικούς κλάδους στην Ελλάδα, σχολιάζει δε την ανάπτυξη της ανθρωπολογικής προβληματικής για την πολιτισμική ετερότητα σε μια Ευρωπαϊκή κοινωνία όπως είναι η Ελληνική σε τρεις διαδοχικές φάσεις: την πρώτη περίοδο, όταν η Ελλάδα προσεγγίζεται ανθρωπολογικά σαν να ήταν μια «άλλη κοινωνία», τη δεύτερη περίοδο, όταν η σύγχρονη ελληνική κοινωνία προσεγγίζεται από τη «σκοπιά του φύλου», και την τρίτη και πιο πρόσφατη περίοδο, όταν μελετώνται εθνογραφικά παλιές και νεώτερες μορφές «εσωτερικής» διαφοροποίησης σε σχέση με εθνοπολιτισμικές μειονότητες και μεταναστευτικούς πληθυσμούς.
Σε θεματικό επίπεδο το μάθημα επικεντρώνεται στην παρουσίαση του συστήματος των αξιών, της οργάνωσης της κοινωνικής ζωής στον οικιακό χώρο, των σχέσεων της συγγένειας, του κατά φύλα καταμερισμού της εργασίας, της πολιτισμικής κατασκευής του ανδρισμού και της θηλυκότητας στην ελληνική κοινωνία. Επίσης αναφέρεται συστηματικά στην σύγχρονη ανθρωπολογική αντίληψη για το κοινωνικό φύλο και είναι οργανωμένο γύρω από τη διαπραγμάτευση δύο βασικών θεμάτων: τον κόσμο των γυναικών και τη θρησκεία από τη μια πλευρά, τον κόσμο των ανδρών και εναλλακτικές μορφές κοινωνικότητας από την άλλη. Τέλος εξετάζει τις ιστορικά πρόσφατες διαδικασίες πολιτισμικής διαφοροποίησης στην ελληνική κοινωνία σε σχέση με τις συζητήσεις για τις συλλογικές ταυτότητες και τη μετανάστευση προς την Ελλάδα.

1η Ενότητα: Βασικοί σταθμοί στην ανθρωπολογική προσέγγιση της ελληνικής κοινωνίας. Ο καθοριστικός ρόλος του φύλου στην ανανέωση των ερευνητικών ενδιαφερόντων και στον εμπλουτισμό των μεθοδολογικών εργαλείων. Ανθρωπολογία οίκοι.

2η Ενότητα: Οικιακός και δημόσιος χώρος. Συμπληρωματικές και εναλλακτικές σφαίρες κοινωνικής δράσης. Πολιτισμική σημασιοδότηση της δράσης.

3η Ενότητα:  Συγγένεια και κοινωνική οργάνωση. Η συγκρότηση του οικιακού χώρου: «Σπίτι», «νοικοκυριό», «οικογένεια». Η συγγένεια ως ιδίωμα. Μορφές γάμου, μεταγαμήλιας εγκατάστασης, μεταβίβασης της περιουσίας και του ονόματος.  «Οικογένεια», ηθικοί κώδικες και έμφυλοι ρόλοι.

4η Ενότητα: Συμβολισμός των φύλων. Κοινωνικοί ρόλοι και πολιτισμικές σημασίες. Γυναίκες και έμφυλη ταυτότητα. Γυναικεία δράση στον οικιακό χώρο και έξω απ’ αυτόν. Η σφαίρα της λαϊκής θρησκείας.

5η Ενότητα: Άνδρες και έμφυλη ταυτότητα. Η δράση των ανδρών και ο συμβολισμός του φύλου σε εξω-οικιακά πλαίσια. Ο κόσμος του καφενείου: Συλλογικότητα, ανταγωνισμός και πρακτικές αυτονομίας. Έμφυλες τελεστικές πρακτικές (ποτό, κέρασμα, τραγούδι) και η πολιτισμική κατασκευή των συναισθημάτων. Εναλλακτικές στρατηγικές της ταυτότητας.

6η Ενότητα: Κράτος και τοπικές κοινωνίες. Η έννοια της «κοινότητας». Συμβολισμοί και τελετουργικές επιτελέσεις της εντοπιότητας. Κοινωνικο-οικονομικός μετασχηματισμός, μετανάστευση, τουρισμός και διαπραγμάτευση της τοπικής ταυτότητας. «Αναβίωση» της «παράδοσης» και επαναξιολόγηση του τοπικού.

7η Ενότητα: Η εθνογραφία των «σύνθετων» κοινωνιών. Η έννοια της «πολιτισμικής περιοχής». Η Μεσόγειος ως «πολιτισμική περιοχή»: Κριτική θεώρηση. Η πολιτισμική κατασκευή της εθνοτικής και τοπικής ταυτότητας. Μετανάστευση και προσφυγικό.

Σχολή:

Κοινωνικών Επιστημών

Τμήμα:

Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας

Επίπεδο Σπουδών:

Προπτυχιακά

Κωδικός μαθήματος:

KA-112

Εξάμηνο Σπουδών:

Αυτοτελείς Διδακτικές Δραστηριότητες

Διαλέξεις:

Εβδομαδιαίες Ώρες Διδασκαλίας:

3

Πιστωτικές Μονάδες

5

Κατηγορία Μαθήματος:

Τύπος Μαθήματος:

Ειδικού υποβάθρου επιστημονικής περιοχής

Γλώσσα Διδασκαλίας και Εξετάσεων:

Ελληνική

Προαπαιτούμενα Μαθήματα:

Κανένα

Διδάσκων/ουσα:

Το Μάθημα προσφέρεται σε Φοιτητές Erasmus:

Όχι

Ηλεκτρονική διεύθυνση Μαθήματος (URL):

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Τρόπος Παράδοσης:

Πρόσωπο με πρόσωπο

Χρήση Τεχνολογιών, Πληροφορίας & Επικοινωνιών:

Παρουσιάσεις σε Power Point, προβολή σύντομων βίντεο μέσω διαδικτύου, επικοινωνία μέσω eclass

Οργάνωση Διδασκαλίας: 

Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Σύνολο Μαθήματος 140
Διαλέξεις 40
Ασκήσεις στην τάξη 15
Εκπαιδευτική εκδρομή 10
Αυτόνομη μελέτη στην διάρκεια του εξαμήνου 45
Μελέτη προετοιμασίας για τις εξετάσεις 30

Αξιολόγηση Φοιτητών:

Η αξιολόγηση των φοιτητών/ριών γίνεται μέσω εξετάσεων με ερωτήσεις ανάπτυξης και αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα. Τα κριτήρια είναι προσβάσιμα για τους φοιτητές/ριες στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του μαθήματος (e-class).