Πανόπουλος Παναγιώτης

Αναπληρωτής Καθηγητής

Γνωστικό Αντικείμενο: «Ανθρωπολογία της Μουσικής και του Χορού»

ΦΕΚ Διορισμού: 23/18.01.2022 τ. Γ

Ο Παναγιώτης Πανόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Σπούδασε παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και κοινωνική ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, από όπου και πήρε διδακτορικό δίπλωμα το 1998. Διδάσκει στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου από το 2003. Ασχολείται ερευνητικά με ζητήματα ανθρωπολογίας της μουσικής, του ήχου και της επιτέλεσης. Οι εθνογραφικές του εργασίες, που έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή ανθρωπολογικά περιοδικά (Journal of the Royal Anthropological Institute, Ethnologie Française) και συλλογικούς τόμους, εστιάζουν στον συμβολισμό του ήχου και της ακοής στην ελληνική κοινωνία, τη μελέτη των τοπικών πολιτιστικών συλλόγων και το ρόλο των μουσικών επιτελέσεων στη συμβολική κατασκευή της εντοπιότητας. Τα τελευταία χρόνια, ασχολείται ερευνητικά με την κοινότητα και τoν πολιτισμό των Κωφών και έχει αναπτύξει πολλαπλές συνεργασίες με εικαστικούς καλλιτέχνες. To εθνογραφικό – καλλιτεχνικό project “Voice-o-graph”, μια συνεργασία με τον εικαστικό και Καθηγητή της ΑΣΚΤ Πάνο Χαραλάμπους, παρουσιάστηκε στην documenta 14, στην Αθήνα και το Κάσελ το 2017. Έχει διδάξει στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει εργαστεί ως επισκέπτης ερευνητής στο Princeton University (2002-3, 2012) και το University of California, Berkeley (2009). Έχει επίσης διδάξει ως προσκεκλημένος λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Martin Luther του Halle-Wittenberg (2012) και στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας (2018). Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κοινωνικών Ανθρωπολόγων (EASA) και της Ελληνικής Εταιρείας Ακουστικής Οικολογίας.

Βιβλία

  • 2016. Ακουστικοί κόσμοι: Ηχητική ανθρωπολογία στο τροπικό δάσος (Κείμενα των Steven Feld, Alfred Gell, James F. Weiner) [Παναγιώτης Πανόπουλος (επιμ.), Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Νησίδες].
  • 2016. Φωνές/ Fonés [Παναγιώτης Πανόπουλος – Ελπίδα Ρίκου (επιμ.), Αθήνα: Εκδόσεις νήσος].
  • 2011. Skyros Carnival. Photographs by Dick Blau, Essay by Agapi Amanatidis and Panayotis Panopoulos, CD + DVD by Steven Feld. Santa Fe, New Mexico: VoxLox.
  • 2005. Από τη μουσική στον ήχο: Εθνογραφικές μελέτες των Steven Feld, Marina Roseman και Anthony Seeger [Παναγιώτης Πανόπουλος (επιμ.), Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια].

Άρθρα

2021. “Deaf Voices/ Deaf Art: Vocality through and beyond Sound and Sign”. Journal of Interdisciplinary Voice Studies
6 (1): 9-26.

2020. “Resounding Participatory Ethnography: Ethnographic Dialogue in Dialogue”. A Book Review and Dialogue among Panayotis Panopoulos, Nicola Scaldaferri and Steven Feld. Visual Anthropology Review 36 (2), Fall 2020.

2019. “‘Dedicated to the Jamaica of Greece’: Copyrighting Place, Inventing Tradition, and ‘World Music’ Transformations of an Island Folk Dance”. In Made in Greece: Studies in Popular Music. Tragaki, Dafni (ed.). London: Routledge.

2019. “Open Hearings: Three Encounters”/ “Ανοιχτές ακροάσεις: Τρεις συναντήσεις”. Exhibition Catalogue, Greek Pavilion: “Mr. Stigl”, The 58th Biennale di Venezia, 2019. Artists: Panos Charalambous, Eva Stefani, Zafos Xagoraris. Curator: Katerina Tselou.

2018. “Vocal Letters: A Migrant’s Family Records from the 1950s and the Phonographic Production and Reproduction of Memory’, entanglements: experiments in multimodal ethnography (online journal), 1 (2): 30-51.

2015. “Homeland as Sound and Sound as Homeland: Cultural and Personal Soundscapes in Christos Christovasilis’ Short Stories”. Ethnomusicology Translations 1. [Originally written and published in Greek in 2005, the paper was chosen to inaugurate the Ethnomusicology Translations e-journal of the Society for Ethnomusicology].

2014. «Το δικαίωμα στον τόπο: Διαμάχες για τα όρια της πνευματικής ιδιοκτησίας του τραγουδιού στην ορεινή Νάξο». Στο Μεταμορφώσεις του εθνικισμού: Επιτελέσεις της συλλογικής ταυτότητας στην Ελλάδα. Πλεξουσάκη, Έφη (επιμ.). Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2013. «Η φωνή μεταξύ παρουσίας και απουσίας: Ήχος και ακουσματική εμπειρία». Στο Απουσία. Ζήκα, Φαίη, Λουίζα Καραπιδάκη, Κωνσταντίνα Κατρακάζου και Θανάσης Χατζόπουλος (επιμ.). Αθήνα: Εκδόσεις νήσος.

2011. «Το φύλο της φωνής: Όρια και υπερβάσεις του ενσώματου ήχου». Στο Γλώσσα και σεξουαλικότητα, Κανάκης, Κώσατς (επιμ.). Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.

2010. “The Gender of Voice: Transgressing the Boundaries of Bodily Sound”. In Language and Sexuality: (Τhrough) and Beyond Gender. Canakis, Costas, Venetia Kantsa and Kostas Yannakopoulos (eds.). Newcastle Upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.

2010. «Διασχίζοντας την πόλη: Ηχητικές ανανοηματοδοτήσεις του χώρου, του χρόνου και των αισθήσεων στο σύγχρονο αστικό πλαίσιο». Στο Aμφισβητούμενοι χώροι στην πόλη: Χωρικές προσεγγίσεις του πολιτισμού. Γιαννακόπουλος, Κώστας και Γιάννης Γιαννιτσιώτης (επιμ.). Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2006. «Επιστρέφοντας στον γενέθλιο τόπο: Οι τοπικοί σύλλογοι και η πολιτισμική κατασκευή του τόπου». Στο Περιπέτειες της ετερότητας: Η παραγωγή της πολιτισμικής διαφοράς στη σημερινή Ελλάδα. Παπαταξιάρχης, Ευθύμιος (επιμ.). Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

2005. “Retour au village natal : associations locales et renouveau culturel”. Ethnologie Francaise 102 (2): 243-54.

2005. «Ήχοι, σώματα, συναισθήματα: Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις του ήχου των κρουστών». Μουσικός λόγος: Εξαμηνιαία επιθεώρηση μουσικής (Περιοδική έκδοση του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου) 6: 15-31.

2005. «Η πατρίδα ως ήχος και ο ήχος ως πατρίδα: Προσωπικά και πολιτισμικά ηχοτοπία στα διηγήματα του Χρ. Χρηστοβασίλη». Δοκιμές: Επιθεώρηση κοινωνικών σπουδών 13-14: 277-307.

2003. “Animal Bells as Symbols: Sound and Hearing in a Greek Island Village”. Journal of the Royal Anthropological Institute 9 (4): 639-56.

2003. “’Between Self and Others: The Academic Establishment of Greek Anthropology”’. In Educational Histories of European Social Anthropology. Drackle, Dorle, Iain R. Edgar and Thomas Schippers (eds.). Oxford: Berghahn Books.

2003. «’Άμα ταιριάξει…’: Φύλο, χρόνος και εντοπιότητα σ’ ένα χωριό της Νάξου». Στο Εαυτός και «Άλλος»: Εννοιολογήσεις, ταυτότητες και πρακτικές στην Ελλάδα και την Κύπρο. Γκέφου-Μαδιανού, Δήμητρα (επιμ.). Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.

1996. “Revitalizing the Past, Contextualizing the Present: Cultural Responses to the Tradition of Improvised Singing in Aegean Greece”. Journal of Mediterranean Studies 6 (1): 56-69.

Επικοινωνία

Προπτυχιακά Μαθήματα

ΚΑ-112 Ελληνική Εθνογραφία
Ειδικού υποβάθρου επιστημονικής περιοχής
ΚΑ-192 Ανθρωπολογία της μουσικής
Ειδικού υποβάθρου επιστημονικής περιοχής

Μεταπτυχιακά Μαθήματα

ΚΙΑ-Α-4 Μεθοδολογικά Ζητήματα: Ανθρωπολογικές κατευθύνσεις
ΠΜΣ Κοινωνική και Ιστορική Ανθρωπολογία
ΚΙΑ-Α-1 Εθνογραφία της Ελλάδας και της Νότιας Ευρώπης
ΠΜΣ Κοινωνική και Ιστορική Ανθρωπολογία

Μαθήματα που έχουν διδαχθεί

ΚΑ-130 Ανθρωπολογία της θρησκείας, της τελετουργίας και των συμβολικών συστημάτων (υποχρεωτικό μάθημα)
ΚΑ-191 Ανθρωπολογία του ήχου (επιλεγόμενο μάθημα)
ΠΑ/Σ-056 Μουσική και παγκοσμιοποίηση (επιλεγόμενο σεμινάριο)
ΠΑ/Σ-088 Ηχητική ανθρωπολογία και ηχητική τέχνη (επιλεγόμενο σεμινάριο)

Προπτυχιακά Μαθήματα

ΚΑ-112 Ελληνική Εθνογραφία
Ειδικού υποβάθρου επιστημονικής περιοχής

Μεταπτυχιακά Μαθήματα

ΚΙΑ-Α-4 Μεθοδολογικά Ζητήματα: Ανθρωπολογικές κατευθύνσεις
Καντσά Βενετία & Πανόπουλος Παναγιώτης
ΚΙΑ-Α-1 Εθνογραφία της Ελλάδας και της Νότιας Ευρώπης
Πανόπουλος Παναγιώτης