Mαθησιακά Aποτελέσματα:  Οι φοιτητές και φοιτήτριες αναμένεται:

• Να αποκτήσουν ευρεία γνώση των σύγχρονων ιστοριογραφικών προσεγγίσεων
• Να κατανοήσουν σε βάθος τις έννοιες και τα ιστοριογραφικά ζητήματα τα οποία απασχολούν τη σύγχρονη ιστοριογραφία
• Να έχουν εξοικειωθεί με διεπιστημονικές προσεγγίσεις
• Να χρησιμοποιήσουν νέα αναλυτικά εργαλεία και ερμηνευτικές προσεγγίσεις στις εργασίες και στη διπλωματική εργασία τους – εφαρμόζοντάς τα στη μελέτη του παρελθόντος.

Το σεμινάριο οργανώνεται γύρω από ζητήματα και έννοιες που απασχολούν την ιστοριογραφία του 20ού και του 21ου αιώνα: ο χώρος και ο χρόνος, η μνήμη, η μαρτυρία, η έννοια του πολιτισμού, η έννοια της εμπειρίας, το φύλο, η ερμηνεία, η αφήγηση, η έννοια της αντιπροσωπευτικότητας, οι πηγές και το αρχείο, η υποκειμενικότητα και η ταυτότητα. Πρόκειται για ζητήματα επιστημολογίας της ιστορικής γνώσης ή ποιητικής της ιστορικής γνώσης, τα οποία συγκροτούν διαφορετικά ιστοριογραφικά παραδείγματα. Η ποιητική της ιστορικής γνώσης είναι σύμφωνα με τον Jacques Rancière, η μελέτη των κανόνων σύμφωνα με τα οποία η ιστορική γνώση γράφεται και διαβάζεται και διαμορφώνεται ως ιδιαίτερο είδος λόγου.  Αυτό το είδος λόγου δεν είναι σταθερό, δεν διαμορφώθηκε μια για πάντα. Στο σεμινάριο θα παρακολουθήσουμε τους μετασχηματισμούς του.

Στην καρδιά αυτών των μετασχηματισμών βρέθηκε η κοινωνική ανθρωπολογία, η οποία έπαιξε έναν κεντρικό ρόλο στο μετασχηματισμό της ιστορικής γνώσης. Όχι μόνο στο να ανανεώσει την ιστοριογραφία με νέα αναλυτικά εργαλεία, αλλά και να θέσει σε αμφισβήτηση τα ίδια τα όρια του επιστημονικού πεδίου, την αυτονομία του και πάνω από όλα διερωτήθηκε για τις πολιτικές που συγκροτούν και οριοθετούν ένα επιστημονικό πεδίο. Επιπλέον, προσέφερε νέες έννοιες και μεθοδολογίες, νέους ερμηνευτικούς και αφηγηματικούς τρόπους στην ιστοριογραφική πρακτική. Πρόκειται για διεπιστημονικές προσεγγίσεις οι οποίες μετασχημάτισαν τις δομές της ιστορικής γνώσης και συνέβαλαν στο να δημιουργηθούν νέα ιστοριογραφικά πεδία όπως: Η προφορική ιστορία, η ιστορία των νοοτροπιών, η μικροϊστορία, η ιστορία του φύλου, η ιστορία του σώματος.  Το σεμινάριο αποσκοπεί στη μελέτη και γνώση των κυριότερων ιστοριογραφικών ρευμάτων του 20ού και 21ου αιώνα. Η μελέτη αυτών των ρευμάτων θα γίνει μέσα από την επιλογή εμβληματικών ιστοριογραφικών κειμένων τα οποία έχουν διακριθεί για τη συμβολή τους στην ανανέωση της μεθοδολογίας και των αναλυτικών εργαλείων της ιστοριογραφίας.

Γενικές Ικανότητες:

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών.
• Αυτόνομη εργασία.
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα.
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου, εθνότητας, θρησκευτικών πεποιθήσεων .
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

• Brian Keith Axel, 2002. “Introduction: Historical Anthropology and its Vicissitudes” στο Brian Keith Axel (επιμ.), From the Margins: Historical Anthropology and its Futures. Duke University Press, Λονδίνο.
• Clifford Geertz, “History and Anthropology”. New Literary History, Vol. 21, No. 2, (1990), pp. 321-335.
• Natalie Zemon Davis, “The Possibilities of the Past”. Journal of Interdisciplinary History: 267-275.
• Carlo Ginzburg, “The Possibilities of the Past [A Comment]”. Journal of Interdisciplinary History: 277-278.
• Peter Burke, 1987. The Historical Anthropology of Early Modern Italy: Essays on Perception and Communication. Κέιμπριτζ: Cambride University Press: 3-14.
• A.     Burguière, “L’anthropologie historique et l’école des Annales”. Réflections Historiographiques 22 (1999): 39-60.
• Penelope Papailias, 2005. Genres of recollection: archival poetics and modern Greece. Palgrave.
• Carolyn Steedman, 2001. Dust: The Archive and Cultural History, Manchester: Manchester UP.
• Ρίκα Μπενβενίστε, «Ιστορία και Ανθρωπολογία». Σύγχρονα Θέματα 56 (1995): 44-49.
• Ευθύμιος Παπαταξιάρχης, 1993. «Το παρελθόν στο παρόν. Ανθρωπολογία, ιστορία και μελέτη της νεοελληνικής κοινωνίας». Στο Ε. Παπαταξιάρχης και Θ. Παραδέλλης (επιμ.), Ανθρωπολογία και παρελθόν. Συμβολές στην Κοινωνική Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια: 13-74.
• Dipesh Chakrabarty, 2000. Provincializing Europe: Postcolonial Thought and Historical Difference. Princeton: Princeton UP.
• Έφη Αβδελά, 2002.  «Διά λόγους τιμής»: βία, συναισθήματα και αξίες στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, Αθήνα, Νεφέλη.
• Thomas Gallant, Η εμπειρία της αποικιακής κυριαρχίας: Πολιτισμός, ταυτότητα και εξουσία στα Επτάνησα, 1817-1864 (μτφ. Π. Μαρκέτου), Αλεξάνδρεια 2014.
• J. Olick, V. Vinitzky-Seroussi, D. Levy (επιμ.) 2011. The Collective Memory Reader, Oxford University Press.

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

• Representations
• History and Theory
• Historein: A Review of the Past and Other Stories
• Radical History Review
• Journal of Interdisciplinary history
• Journal of Modern History
• Gender and History
• Past and Prsent
• Σύγχρονα Θέματα
• Τα Ιστορικά
• Μνήμων