1. Παρουσίαση του μαθήματος
2. H γέννηση κι ο θάνατος ως διαβατήριες τελετές
3. Γέννηση κι αναπαραγωγή στην ανθρωπολογία
4. Το ανθρωπολογικό ενδιαφέρον για τον θάνατο
5. Πολιτικές της αρχής και του τέλους της ζωής
6. Ο τοκετός στο σπίτι στην Ινδία
7. Η γέννηση ως επιχείρηση στις ΗΠΑ
8. Η εκταφή των οστών στους Μερίνα της Μαγαδασκάρης
9. Η καύση των νεκρών στο Βαρανάσι της Ινδίας
10. Μεταμοσχεύσεις οργάνων
11. Πλακούντας και βλαστοκύτταρα
12. Κρυοσυντήρηση και κρυογονική
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Η γέννηση όπως κι ο θάνατος αποτελούν κομβικά πεδία ανθρωπολογικής ενασχόλησης στο βαθμό που οι πρακτικές, τελετουργίες, συμβολισμοί και νοήματα που συνδέονται με την αρχή και το τέλος της ανθρώπινης ζωής συγκροτούν πρόσφορο πλαίσιο ανάλυσης του προσώπου, των κοινωνικών σχέσεων, της φύσης και του πολιτισμού.
Η γέννηση όπως κι ο θάνατος αποτελούν κομβικά πεδία ανθρωπολογικής ενασχόλησης στο βαθμό που οι πρακτικές, τελετουργίες, συμβολισμοί και νοήματα που συνδέονται με την αρχή και το τέλος της ανθρώπινης ζωής συγκροτούν πρόσφορο πλαίσιο ανάλυσης του προσώπου, των κοινωνικών σχέσεων, της φύσης και του πολιτισμού.
Σκοπός του σεμιναρίου είναι η ανθρωπολογική προσέγγιση της γέννησης και του θανάτου μέσα από τη γνωριμία με συγκεκριμένα εθνογραφικά παραδείγματα.
Εξετάζοντας προγενέστερες ανθρωπολογικές προσεγγίσεις όπως, για παράδειγμα, οι γενέθλιες πρακτικές των Mahajanga και τα ταφικά έθιμα των Merina στη Μαγαδασκάρη, μέχρι πιο πρόσφατες που ασχολούνται με τις πολιτικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και τη θανατοπολιτική ή τη ζωή των εμβρύων και το θάνατο των κυττάρων στις ΗΠΑ το σεμινάριο στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητριών/ών με τη πολυπλοκότητα των πολιτισμικών, ιστορικών και πολιτικών παραμέτρων που σηματοδοτούν, πλαισιώνουν και διαμορφώνουν την έναρξη και τη λήξη αυτού που ορίζεται ως ζωή.
Γενικές Ικανότητες:
Αυτόνομη εργασία
Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
– Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
Ελληνόγλωσση:
- Αθανασίου, Αθηνά. 2007. Δοκίμια για το σώμα, το φύλο και τη βιοπολιτική. Αθήνα: Εκκρεμές.
- Butler, Judith. 2014 (1η έκδοση στα αγγλικά 2000).Η διεκδίκηση της Αντιγόνης. Η συγγένεια μεταξύ ζωής και θανάτου. Αθήνα: Αλεξάνδρεια
- Καντσά, Βενετία (επιμ.). 2013. Η μητρότητα στο προσκήνιο. Σύγχρονες έρευνες στην ελληνική εθνογραφία. Αθήνα: Αλεξάνδρεια
- Καντσά, Βενετία (επιμ.). 2015. Μεταβαλλόμενες σχέσεις. Συγγένεια και ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Αθήνα: (In)FERCIT και εκδ. Αλεξάνδρεια
- Μακρυνιώτη, Δήμητρα (επιμ). 2004. Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις. Αθήνα: νήσος.
- Mακρυνιώτη, Δήμητρα (επιμ). 2008. Περί θανάτου. Η πολιτική διαχείριση της θνητότητας. Αθήνα: νήσος
- Παπαγαρουφάλη, Ελένη. 2012 (1η έκδοση 2002). Δώρα ζωής μετά θάνατον. Πολιτισμικές εμπειρίες. Αθήνα: Πατάκης
- Σερεμετάκη, Νάντια. 1994. Η τελευταία λέξη. Στης Ευρώπης τα άκρα: Διαίσθηση, θάνατος, γυναίκες. Αθήνα: Λιβάνη
- Τουντασάκη, Ειρήνη. 2015. «Το παιδί που μεγαλώνει μέσα σου θα πάρει κι από σένα». Δωρεά ωαρίων, μητρότητα και συγγένεια. Αθήνα: Πατάκης
- Van Gennep, Arnold. 2016 (1η έκδοση στα γαλλικά 1909).Τελετουργίες διάβασης. Συστηματική μελέτη των τελετών. Αθήνα: Ηριδανός
Ξενόγλωσση:
- Bloch, Maurice. 1971. Placing the Dead. Tombs, Ancestral Villages and Kinship Organization in Madagascar [ch 5]. Seminar Press: London – New York
- Davis-Floyd, Robbie και Sargent Childbirth and Authoritative Knowledge. Cross-Cultural Perspectives. University of California Press: Berkeley – Los Angeles
- Danforth, L. & Tsiaras, A. (1982). The Death Rituals of Rural Greece . Princeton: Princeton University Press.
- Georges, E., 2008. Bodies of Knowledge. The Medicalization of Reproduction in Greece. Nashville: Vanderbilt University Press.
- Kaufman, Sharon and Lynn Morgan. “The Anthropology of the Beginnings and Ends of Life.” Annual Review of Anthropology. 34:317-333
- Lock, M., Nguyen, V. K., 2010. An anthropology of biomedicine. United Kingdom: Wiley-Blackwell.
- Loizos, Peter & Patrick Heady 1999. “Introduction”. Στο Conceiving Persons. Ethnographies of Procreation, Fertility and Growth, επιμ. Peter Loizos & Patrick Heady. The Athlone Press: London & New Brunswick, σ.σ. 1-17
- Membe, Achille. 2003. “Necropolitics.” Public Culture 15(1): 11-40
- Palgi, Phyllis and Henry Abramovitch. (1984) “Death: A Cross-Cultural Perspective.” Annual Review of Anthropology. 13: 385-414
- Panourgiá, N. (1995). Fragments of death: Fables of identity. M adison: University of Wisconsin Press.
- Ravi Nandan 2016. “Many lives of the dead in Banaras: Towards an anthropology of the indefinite social”Contributions to Indian Sociology 50(1): 27–51
- Robben, Antonius. 2005. Death, Mourning and Burial. A Cross-Cultural Reader. Willey-Blackwell
Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
- Σύγρονα Θέματα
- Annual Review of Anthropology
- Anthropology and Medicine
- Medical Anthropology Quarterly
- Journal of Royal Anthropological Institut
